0912-733-8652
پوکه معدنی چیست؟ خواص، نحوه شکل گیری، ویژگی ها، کاربرد ها، انواع و هر آنچیزی که باید در مورد پوکه معدنی بدانید.
پوکه معدنی چیست؟ شاید پوکه معدنی (mineral pumice) مانند یاقوت ارزش مالی نداشته باشد، اما در صنعت، کشاورزی، ساختمان سازی و سازه های بتنی بیشتر از یاقوت و هر سنگ گرانبهایی ارزش عملیاتی دارد! وزن خیلی کم به صورتی که می توان آن را سنگ پنبه ای نام نهاد، استحکام بالا، عایق صدا، گرما و سرما، فراوانی و سرشار بودن از مواد و املاح معدنی؛ از خاصیت ها و ویژگی های بی نظیر پوکه معدنی هستند. این سنگ شگفت انگیز ساخته ی طبیعت است و از دل آتش فشان ها بیرون آمده و با حبس گاز هنگام سرد شدن سریع؛ به سنگی متخلل به نام پوکه معدنی تبدیل می شود، گر چه انسان به ساخت مصنوعی آن از خاک رس تحت عنوان پوکه صنعتی نیز پی برده اند؛ اما همچنان استخراج پوکه معدنی بیش از قبل ادامه دارد. با ما همراه باشید تا هر آنچه باید در رابطه با این سنگ معدنی بدانید را به شما عزیزان بیاموزیم.
پوکه معدنی (mineral pumice) از دو بخش پوکه و معدنی تشکیل شده که بخش اول یعنی پوکه، به سنگ هایی با وزن بسیار سبک، تخلخل بالا، استحکام بالا و عایق گفته می شود که به دلیل خروج از آتشفشان و جذب املاح معدنی زیاد در مسیر خروج، به آن پوکه معدنی می گویند.
دلیل وزن پایین و تخلخل بالای پوکه معدنی: مواد مذاب از اعماق زمین به سمت سطح زمین روانه می شوند و گاز های آتشفشانی در فشار بالای زیر زمین، جذب مواد مذاب می شوند. هنگامی که مواد مذاب به سطح زمین می رسند، در صورتی که به دلیل دمای کم و رطوبت سطح زمین، به سرعت سرد و منجمد شوند؛ مواد معدنی و گاز های آتشفشانی در مواد مذاب سرد شده حبس می شوند و باعث تخلخل بالا و وزن پایین پوکه معدنی می شوند.
دلیل معدنی بودن پوکه: مسیر عبور مواد مذاب از اعماق به سمت سطح زمین، غنی از مواد و املاح معدنی می باشد و مواد مذاب با دمای حدود 1000 درجه سانتیگراد و یا بیشتر، این مواد معدنی را در خود حل می کنند. سپس بعد از سرد شدن مواد مذاب روی سطح زمین، این املاح معدنی نیز در پوکه تشکیل شده باقی می مانند، در نتیجه این سنگ سبک را پوکه معدنی نامیده اند.
تقریباً سه چهارم از حجم استخراج شده پوکه معدنی و پوکه صنعتی که به صورت کارخانه ای ایجاد می شود؛ در مصالح ساختمانی سبک مانند بلوك بتونی و بتن خام استفاده می شود. درصد کمتر پوکه؛ در باغبانی، کف، سقف، محوطه سازی و ساخت مواد ساینده استفاده می شود. استفاده های دیگر آن در خرد کردن و صیقل دادن شیشه و همچنین تمیز کردن و تهیه برخی انواع فلز می باشد.
بیشتر بخوانید: کاربرد و موارد استفاده از پوکه معدنی
ویژگی های خاص پوکه معدنی باعث می شود به عنوان یک ماده معدنی پرکاربرد برای پیمانکاران و کشاورزان شناخته شود. از مهم ترین ویژگی های پوکه معدنی شامل؛ غیرقابل احتراق بودن، رسانایی ضعیف، استحکام بالا، وزن سبک، عایق بسیار خوب در برابر گرما، سرما و صدا، مقاوم در برابر رطوبت و غنی بودن از مواد معدنی، می باشد و باید گفت پوکه معدنی یکی از شگفت انگیز ترین و پر کاربرد ترین سنگ های جهان به شمار می رود.
پوکه به صورت کلی یا معدنی و طبیعی می باشد که از دهانه آتش فشان ها خارج شده است و یا به صورت صنعتی و از خاک رس در دمای بالا در معدن های آماده شده ساخته شده است. به لحاظ کارایی در کار های ساختمانی تفاوت چندانی ندارند اما اگر در مزارع کشاورزی می خواهید از پوکه استفاده کنید؛ باید از پوکه معدنی استفاده کنید. پوکه معدنی بر اساس نحوه شکل گیری به به دو نوع، ساختمانی و صنعتی تقسیم بندی می شود. در یک تقسیم بندی دیگر، پوکه معدنی را بر اساس ظاهر و اندازه دانه های آن به پوکه فندقی، نخودی، عدسی، بادامی و ماسه ای تقسیم بندی می شود.
پوکه ساختمانی همان گداخته های آتشفشانی و در رنگ های سفید و خاکستری است و در انواع پوکه عدسی، پوکه بادامی، پوکه فندقی، پوکه ماسه ای، پوکه نخودی و سنگ پا در بازار یافت می شود. پوکه ساختمانی به صورت طبیعی و از دل آتش فشان ها بیرون می آید و استخراج آن نیز در محلی مجاور یا نزدیکی آتش فشان می باشد. مناطقی که کوه های فعال داشته اند؛ اغلب از این پوکه معدنی استفاده می کنند؛ چرا که فراوانی پوکه ساختمانی در این مناطق بسیار زیاد است.
البته این نکته نیز حائز اهمیت است که قبل از استخراج پوکه معدنی ، باید مروبیت آن نیز تست شود! چرا که پوکه های معدنی نیز وجود دارند که پروسه تشکیل آنها ناقص بوده و از استاندارد های پوکه معدنی ساختمانی برخوردار نمی باشند.
این پوکه محصول کارخانه ای است. پس از صاف کردن خاک رس و ترکیب کردن آن با آب، ورز داده می شود و در کوره تحت گرمای مناسب، خشک می شود. پوکه صنعتی وزن کم، عایق صدا و قساد ناپذیر است، یعنی تقریبا شباهت زیادی به پوکه معدنی ساختمانی دارد، اما سطی صاف تر و مواد معدنی کمتری نسبت به پوکه طبیعی دارد.
همانگونه که گفتیم پوکه صنعتی، محصول کارخانه ای می باشد؛ در نتیجه نیازی به استخراج از کوه های آتش فشانی ندارد، این مورد باعث کاهش هزینه های استخراج و حمل پوکه می شود، در نتیجه تولید پوکه معدنی صنعتی، نسبت به پوکه معدنی ساختمانی، کم هزینه تر است.
از دیگر انواع پوکه معدنی، پوکه فندقی است؛ این نوع از پوکه به صورت متوسط در اندازه های 16 تا 20 میلیمتری ایجاد شده اند. دلیل تعریف بر اساس اندازه برای انواع پوکه معدنی، به این دلیل است که؛ نحوه شکل گیری انواع پوکه به یک شکل و از فوران آتش فشان ها به وجود می آیند و تقسیم بندی انواع پوکه معدنی و کاربرد متفاوت آنها بر اساس اندازه ی آنها است.
پوکه معدنی به عنوان مواد ساینده در صابون و پاک کننده ها، به طور گسترده مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از نرمترین ساینده های روی زمین محسوب می شود. پومیس برای استفاده شخصی بی خطر است! زیرا یک ماده معدنی طبیعی و غیر سمی است. می توان از آن برای از بین بردن دانه و خاك و همچنین لایه برداری پوست استفاده كرد. از پومیس نیز به شکل سنگ طبیعی خود؛ برای از بین بردن پوست مرده روی پا و دست استفاده می شود.
در برخی مناطق و نه در همه جا، می توان از محل های تصفیه آب و فاضلاب سنتی و کاربردی استفاده کرد. می توان آب و فاضلاب را از محل های که با ماسه و پوکه معدنی پر شده است عبور داد تا از آن سوی محل تصفیه آب روشن و پاک خارج شود. البته تصفیه های خانگی را با این روش اشتباه نگیرید، چرا که ساز و کار تصفیه های مختلف با هم متفاوت هستند.
در صنعت پزشکی نیز استفاده هایی از پوکه معدنی به چشم می خود. قصمت هایی از برخی لوازم حساس پزشکی از پوکه ساخته شده و حتی برای سایش فلز و آلومنیوم برای ساخت برخی قطعات پزشکی نیز می توانند از پوکه استفاده کنند. یکی دیگر از کاربرد های پزشکی پوکه معدنی که برای سلامتی بیماران موثر است، استفاده از پوکه معدنی به عنوان سنگ پا می باشد. برخی افراد به دلایل مختلف دچار بیماری پوستی بخصوص در کف پا می شوند. این افراد با استفاده از پوکه معدنی می توان نقطه مورد نظر را بسابند تا قصمت مرده پوست از بین برود.
سبک سازی یکی از ترفند های بسیار موثر در ساخت و ساز و بخصوص سازه های ساختمانی و سد ها می باشد. سبک سازی وقتی موثر خواهد بود که وزن سازه را بدونه اینکه در استحکام آن دخلی انجام دهیم، پایین آوریم و سازه را در برابر خطرات احتمالی تقویت کنیم. از بهترین موارد در سبک سازی، پوکه معدنی می باشد. با ما همراه باشید.
شاید خیلی از منافع پوکه معدنی را در کشاورزی شنیده باشید؛ اما ندانید چرا ؟ همانگونه که از اصطلاح پوکه معدنی مشخص است، یک سنگ دارای مواد معدنی می باشد. مواد معدنی نیز برای زمین های کشاورزی حکم یک تقویت کننده را دارند. در نتیجه از پوکه می توان در کشاورزی و تقویت زمین های کشاورزی استفاده کرد.
قروه سرشار از معادن پوکه مرغوب در ایران است که معدن پوکه معدنی منتشلو نیز در قروه قرار گرفته و بهترین و مرغوب ترین پوکه را به متقاضیان در سرتاسر کشور ارسال می نماید. از خصوصیات ویژه پوکه معدنی قروه، وزن پایین به دلیل تخلخل بالا و عاری از ناخالصی های زیاد و استحکام بالای آن می باشد.
پومیس بیشتر در مناطقی با کوه های آتشفشانی یافت می شود، زیرا نوعی سنگ آتشفشانی می باشد. در حال حاضر، پنجاه کشور در سراسر جهان پوکه معدنی استخراج می کنند. بزرگترین آن ایتالیا است و پس از آن شیلی، یونان، ترکیه، ایالات متحده، اسپانیا و ایران قرار دارند. در ایران بیشتر پومیس در معدن های قروه استخراج و توزیع می شود.
اگر پوکه معدنی تحت فشار و گرمای زیادی قرار گیرد و املاح منطقه مورد نظر آهکی باشد؛ رنگ آن روشن شده و تراکم و املاح موجود در آن نسبت به دیگر انواع پومیس، بیشتر، ولی شکننده تر می باشد. به همین دلیل از پرلیت بیشتر در مصارف کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد و دیگر انواع پوکه بیشتر برای ساخت سازه های سبک و بتنی مورد استفاده قرار می گیرند. دلیل استفاده از پرلیت و برخی دیگر از انواع پوکه معدنی در کشاورزی، جذب بالای آب می باشد. یعنی با آبیاری زمین های دارای پرلیت و دیگر انواع پوکه معدنی، هم به میزان کمتری آب مورد نیاز است و هم املاح معدنی زیادی به خاک و محصولات اضافه می شود.
اطلاعات این بخش قسمتی از مقاله ای است که توسط سیکووا(Blagica cekova)، پاولوسکی(blagoj pavlovski)، رکا(arianit reka) و دوستان نوشته و در کنفرانس پانزدهم فراوری مواد معدنی بالکان در سوزویل بلغارستان مطرح شده است، به آدرس https://www.researchgate.net
خصوصیات و مواد تشکیل دهنده پوکه معدنی:
60% تا 70% تخلخل
اندازه های 5 تا 50 میلی متر
80% مقاومت فشاری
وزن 500 تا 1200 کیلوگرم در متر مکعب
% (mass) (% از جرم پوکه معدنی) Oxides (مواد تشکیل دهنده پوکه معدنی) 64,95 اکسید سیلیسیم (SiO2) 11,85 آلومینیم اکسید (Al2O3) 4,51 هماتیت (F2O3) 1,49 اکسید کلسیم (CaO) 1,88 اکسید منیزیم (MgO) 1,40 نیترات پتاسیم (K2O9 0,84 اکسید سدیم (Na2O) 1,74 سولفوریک اسید (SO3) 11,20 مواد فرار (LOI) 99,86 جمع کل (Total)
ممنون مقاله ی بسیار خوبی بود